Nederland elektrificeert in recordtempo. Nog elke dag komen er nieuwe woningen met zonnepanelen bij, worden elektrische auto’s afgeleverd en stappen mensen over op warmtepompen. Daarom investeren netbeheerders meer dan ooit in het uitbreiden en verzwaren van de energienetten. Hans-Peter Oskam, directeur Beleid en Energietransitie Netbeheer Nederland: “Vandaag laten we in meer detail dan ooit zien hoe het in elke provincie en elke gemeente staat met het net. We laten zien hoe groot de wachtrij eventueel is en wat de netbeheerders doen en gedaan hebben om de uitdagingen van de energietransitie op te lossen.”
In 2023 zijn er ruim 110.000 nieuwe kleinverbruik aansluitingen gerealiseerd en zijn er meer dan 11.600 publieke laadpalen bijgekomen. Maar nog is het niet genoeg; de vraag naar capaciteit blijft sneller groeien dan netbeheerders kunnen bijbouwen. “Ondanks het tempo waarin netbeheerders bouwen en verzwaren en de stroomcapaciteit nog nooit zo hoog is geweest als nu, is de waarheid ook dat we de komende jaren nog met netcongestie te maken zullen hebben” waarschuwt Hans-Peter Oskam, directeur Beleid en Energietransitie bij Netbeheer Nederland.
Toegang tot het elektriciteitsnet is niet altijd vanzelfsprekend. Bedrijven die een nieuwe of een verzwaarde grootverbruik aansluiting nodig hebben, komen steeds vaker op een wachtlijst te staan. De vraag groeit namelijk vele malen sneller dan dat netbeheerders kunnen bijbouwen: op dit moment staan er 9.396 wachtenden op de lijst voor afname van elektriciteit (5.116 MW), en nog eens 7.539 op de wachtlijst voor teruglevering van elektriciteit (3.664 MW). Ter vergelijk, het opgesteld vermogen van een stad als Eindhoven is 540 MW.
Opvallend in de cijfers van 2023 is de terugloop in het aantal gerealiseerde grootverbruik aansluitingen, van 4.267 in 2020 naar 2.929 aansluitingen in 2023. De oorzaak daarvan is de netcongestie; er is helaas steeds minder ruimte beschikbaar voor nieuwe aansluitingen.
Hans-Peter Oskam, Directeur Beleid en Energietransitie bij Netbeheer Nederland
Om aanvragers meer inzicht te bieden in de lokale situatie op het net, is de capaciteitskaart van Netbeheer Nederland doorontwikkeld. De capaciteitskaart geeft door middel van kleuren inzicht in de beschikbaarheid van transportcapaciteit en de congestiesituatie. Nieuw is dat de kaart per voedingsgebied aangeeft hoeveel transportcapaciteit aanwezig is, hoeveel er nodig is, wat het aantal unieke verzoeken in de wachtrij is en wat het totaal aangevraagd vermogen in de wachtrij is. Oskam: “In de twee jaar dat de capaciteitskaart online staat, zien we dat aanvragers en partijen zoals gemeenten, steeds meer gebruik maken van de inzichten die deze kaart biedt. Met deze update geven we de aanvragers meer inzicht in de lokale situatie op het net en de wachtrij.”
De energietransitie is de grootste verbouwing van het energiesysteem ooit. Dat vraagt ook om recordinvesteringen: tot en met 2026 lopen de jaarlijkse investeringen in de Nederlandse gas- en elektriciteitsnetten op tot ruim 8 miljard euro per jaar. Eén op de drie straten in ons land moet open zodat er nieuwe elektriciteitskabels kunnen worden gelegd. Hiervoor werken netbeheerders, bouwbedrijven en installateurs intensief samen.
Op dinsdag 11 juni wordt daarom het uitvoeringsakkoord ondertekend, voor het verzwaren van regionale laag- en middenspanningsnetten (2024-2034). In het akkoord staan werkafspraken over het planmatig en grootschalig werken aan het energiesysteem van de toekomst. Zo staat in het uitvoeringsakkoord dat partijen langjarige contracten voor een bepaald gebied met elkaar aangaan. Ook zijn er afspraken vastgelegd over het samen investeren in innovatieve technieken en processen. Denk aan de inzet van compacte aansluitmodules, stekkerbare middenspanning- en laagspanningsaansluitingen en de prefab meterkast. Het akkoord wordt ondertekend door Netbeheer Nederland, Bouwend Nederland en Techniek Nederland.
Bekijk de vernieuwde capaciteitskaart: https://capaciteitskaart.netbeheernederland.nl/
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft vandaag meerdere maatregelen gepresenteerd, die moeten bijdragen aan efficiënter gebruik van de energienetten. ACM wil hiermee de problemen rond netcongestie verminderen. Onderdeel van het pakket is onder andere het mogelijk maken van prioritering in de aanvragen en afspraken over de termijn waarop een nieuwe of zwaardere aansluiting gerealiseerd moet zijn.
Lees meer
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) geeft de gezamenlijke netbeheerders twee jaar de tijd om te experimenteren met standaardcontracten voor congestiemanagement voor nieuwe wind- en zonneparken. Standaardcontracten zorgen er voor dat netbeheerders en producenten van duurzame energie makkelijker afspraken kunnen maken over congestiemanagement, zodat nieuwe wind- en zonneparken sneller toegang krijgen tot het net.
Lees meer
Nog altijd overstijgt het tempo waarin er extra transportcapaciteit wordt gevraagd de snelheid waarmee netbeheerders het elektriciteitsnet kunnen uitbreiden. Hoewel netbeheerders meer dan ooit investeren in de uitbreiding van het net, is de opgave waar we voor staan zo groot, dat de komende jaren er zeker nog sprake is van schaarste op het net. Op woensdag 17 januari vroegen enkele Kamerleden hierover tekst en uitleg aan bestuurders van netbeheerders.
Lees meer